(wycieczka jednodniowa)
Góra Palemona (Palemono kalnas)
Nazywana również grodziskiem Seredżiaus (Seredžiaus I piliakalniu). Położona w dolinie Niemna góra sięga 30 metrów wysokości. Archeolodzy datują ją na V – XV w. U podnóża góry niegdyś była osada.
Górą Palemona rozpoczęto nazywać w XIX w., nawiązując do podania o pogrzebaniu tam legendarnego rzymskiego księcia Palemona, który uciekając z rodziną przed zemstą Nerona schronienie znalazł w kraju nad Niemnem.
Drewniane zamczysko w wiekach XIII – XIV. wielokrotnie atakowali krzyżacy. Spalili je dopiero w 1363 r., ale mieszkańcom pozwolono odejść. Odbudowane po bitwie Grunwaldzkiej.
Przypuszczalnie góra była też miejscem pogańskich obrzędów.
zdjęcie M.Grikpedis
Veliona
Dawne grodzisko (wielkość 54 x 25 m.) zwane jeszcze grodziskiem Gedymina bądź kurhanem Gedymina. Ulokowane jest na wysokim wzgórzu (30 m.) u ujścia rzeczki Velionele do Niemna. Leżało na szlaku inwazji krzyżackiej, stąd częste napady. Kilkakrotnie było zdobywane przez wroga, ale zawsze odbudowywane, zanim w późniejszych czasach drewniany gród stracił swe strategiczne znaczenie i stopniowo podupadł. Ze wzgórza roztacza się piękny widok na dolinę Niemna.
Veliona znana jest również z dobrze zachowanego dworu. Drewniany klasycystyczny pałac należy do nielicznych takiego rodzaju zachowanych na Litwie.
W XVI w. Zygmunt Augusta zapisał Velionę Barbarze Radziwiłłównie, później dobrami zarządzała królowa Bona Sforza, następnie należały do Poniatowskich i Zaleskich. W okresie międzywojennym we dworze mieściła się szkoła, obecnie działa muzeum krajoznawcze.
Zamek Raudań (Raudonės pilis)
W końcu XIII w. książę litewski Vitenes wzniósł tam drewniany zamek dla obrony tych terenów przed krzyżakami. Jednakże po jego zniszczeniu niemieccy rycerze zbudowali własny, w końcu z trudem zdobyty przez Litwinów. Podobno w czasie szturmu został śmiertelnie ranny Gedymin. Dlatego prastary dąb w parku nosi imię Gedymina, przypuszczalnie posadzopny w miejscu jego śmierci.
Po zwycięstwie Grunwaldzkim zamek utracił funkcje obronną, ale w XVI-XVII w. odrodziło się jego znaczenie, jako, że leżał na szlaku handlowym Niemnem.
W XVI w. holenderski architekt Peter Nonhardt zbudował tam zamek w stylu renesansu. Niejednokrotnie zmieniał właścicieli i był przebudowywany, co ukazują obecnie również cechy klasycyzmu i neogotyku. W 1944 r. Niemcy wysadzili jedną z wież, ale po wojnie został odbudowany i dostosowany jako szkoła, co niestety doprowadziło do zniszczenia wystroju wnętrz.
Składa się z trzech korpusów tworzących otwarty dziedziniec, zamknięty kiedyś murem z bramą. W narożach i środkowej części znajdują się niewysokie baszty oraz jeszcze jedna wysoka (34 m.) w południowym korpusie.
Zamek Poniemuń (Panemunės pilis)
W XIII w. znajdował się tam drewniany zamek, jednakże już w XIV zdobyty przez krzyżaków, którzy zbudowali własny, gdyż w górę rzeki nad Niemnem budowali sieć zamków dążąc do opanowania całej Litwy. Ostatecznie w walkach o Niemen zwyciężyli Litwini zdobywając wszystkie zamki wroga.
W XVI w. majątek Poniemuń należał do Billewiczów, u nich odkupił go Węgier Jan Epereysz. W późniejszych czasach należał do rodziny Giełgudów, ale został im skonfiskowany przez carską władzę, ponieważ gen. Antoni Giełgud dowodził na Litwie w czasie powstania listopadowego. Ostatecznie należał do Pusłowskich, ale w ramach reformy rolnej majątek przejęły władze litewskie. Zaniedbany przez wiele lat, ostatnio jednak jest w stanie restauracji.
Zniszczona krzyżacka warownia odbudowana była na przełomie XVI w. – XVII w. jako imponująca renesansowa rezydencja na rogach z wieżami. W XVIII w. po renowacji nadano formy klasycyzmu. Zachowały się dwa korpusy uzupełnione dwiema wieżami. Po za tym pozostały ślady umocnień obronnych i fos oraz osiemnastowieczny park.
Zdjęcie A.Mielkus
