Czym jest Dżukija?
Teren tego etnograficznego regionu jest niezwykle widokowy, bogaty w zabytki i historie. Na Dzukiję przypada najwięcej lasów litewskich1(35 tys. ha), najwyższe miejsce na Litwie na Wyżynie Miednickiej (293,84 m. ), największy teren bagien – Rojsty Czepkelio (Čepkelių raistas 5858 ha). Nazwa Dzukija upowszechniła się w użyciu dopiero w XIX w. Wcześniej nazywano Krajem Dajnawy i utożsamiano go z plemionami Jadźwingów. Badania archeologiczne wykazały jednak, że tylko na zachodzie Dajnawy zamieszkiwali Jadźwingowie, a na większości terytorium były plemiona Litwinów.
W kulturze i języku Dzuków są też mocne wpływy Słowian – Rusinów i Polaków.Po raz pierwszy w źródłach pisanych Dajnawę, jako „terra Deynowe“, wymienia się w akcie Mendoga przekazania jej Zakonowi Inflanckiemu w roku 1253. Za stolicę tego regionu uważa się Olitę (Alytus), chociaż przed kilkuset laty o większą rolę miała Merecz. Rola Olity rozpoczęła wzrastać w końcu XVIII w. kiedy utworzono olicką ekonomię i tam przeniesiono sądy powiatowe. Językoznawcy narzecze Dzuków zaliczają do gwary auksztockiej, dokładniej południowej odmiany. Inaczej oni wymawiają „t“ i „d“ litery w niektórych wyrazach, zastepując je „c“ i „dz“. Stąd się wzięło określenie “dzukanie”, a może nazwa regionu Dzukija.
Na filmie pokazane jest jak robi się zupę z kiszonej kapusty
Dzukowie są przeciwieństwem Żmudzinnów. O Żmudzinach powiadają, że są małomówni, bardziej zamknięci – Dzukowie natomiast przyjacielscy, gościnni. Jednak dodać warto: “tam przyjaźń z Dzukiem się kończy – gdzie rozpoczynają się grzyby”.
Prawdziwy Dzuk nigdy nie zdradzi najlepsze grzybowe miejsca. Właśnie ziemie tam nie są zbyt urodzajne, często piaski lub mokradła. Ale bogate w lasy, puszcze, a więc obfite w jagody i grzyby, co pozwala latem dorobić.
Innym charakterystycznym zajęciem Dzuków jest pszczelarstwo. W pradawnych czasach było to bartnictwo, ale do dziś zachowano dawne zwyczaje, ponieważ u wielu pszczelarzy pszczoły tradycyjnie mieszkają w ulach wykonanych z pnia drzewa.
Jeżeli w stroju mężczyzn dominuje kolor szary (surduty i kamizelki) z czarnym kapelusikiem, u kobiet właśnie odwrotnie. Spódnice są najczęściej o barwach ciemniejszych i w kratkę, ale wkładane do nich kamizelki i szczególnie fartuchy cieszą oko swoją różnorodnością: w kratkę o jasnych bądź ciemnych kolorach, pasiaste, z linią na ukos, u dołu uzupełniane ornamentem, a nawet urozmaicane wyszytymi gwiazdkami. W późniejszych latach fartuchy ciemniejsze u dołu kwiatami o jaskrawych kolorach. Jaskrawe kolory też dominuję w męskich i kobiecych pasach i żaden inny etnograficzny region Litwy nie może poszczycić się ich taką różnorodnością. Otaczająca przyroda znalazła odbicie również w daniach dzukijskich. Do stołu często poda się dania z grzybami – grzybowe zupy, ser z grzybami, borowiki marynowane, smażone, gotowane, duszone, dodawane do pierogów, dań mięsnych itd. Popularnością się cieszy kiełbasa suszona, z wieprza lub dzika, zupa z kapustą i wędzonymi żeberkami bliny na liściach kapusty, różnorodne kasze ze skwarkami, placki ziemniaczane, kisiel z żurawin i inne.
Dzukowie są mocno przywiązani do swych tradycji. W tym regionie zachowało się najwięcej ludowych pieśni, podań, legend, oni najdłużej nosili ludowe stroje. Ich ubiory wyróżniają się kolorystyką.
Zobacz prezentację tras Dżukii
Zainteresowany?
wyślij zapytanie
