(Wycieczka jednodniowa)
Miedniki Królewskie (Medininkai)
Wieś tuż nad granicą z Białorusią, wzmiankowana w XIV w. Zamek w Miednikach początkowo był drewniany, niejednokrotnie szturmowany przez krzyżaków, aż w 1402 r. go spalili. Nowy murowany wzniesiono na pocz. XV w.
Miedniki znajdują się przy starym szlaku z Wilna na ziemie Rusi i zamek miał zadanie ochrony tej drogi. Zbudowano go na bagnistej równinie, dlatego w celach obronnych opasywały go wał i fosy oraz asekurowały od strony północnej i zachodniej bagna.
Teren zamku imponujący – 2 ha i jest w formie nieregularnego czworoboku. Posiadał wysokie mury z kamienia i cegieł oraz 4 narożne baszty. Najważniejszą była baszta donżon o wysokości 23 m.
Znaczenie zamku zmniejszyło się kiedy w XVI w. nastały czasu pokoju i stopniowo popadł w ruinę. Pomimo opuszczenia względnie dobrze zachowały się mury i część wieży. Przed kilkunastu lat został rekonstruowany i udostępniony dla zwiedzających.
W 1991 r. żołnierze sowieckiej jednostki specjalnej (OMON) zamordowali siedmiu litewskich celników.
Zdjęcie Mindaugas Grikpėdis
Góra Józefowa (Juozapinės kalnas)
Niedaleko od Miednik znajduje się Góra Józefowa (292,9 m n.p.m.) do 2004 uważana za najwyższe miejsce na Litwie. Nowa badania wykazały, że wyższe są Góra Auksztocka (w odległości 450 m, wysokość 293,84 m) i wzgórze Kruopynė (wysokość 293,4 m, znajdujące się 10 km od Józefowej).
Na Górze Józefowej umieszczono głaz poświęcony koronacji króla Litwy Mendoga w 1253 r.
zdjęcie: Salemonas Paltanavičius
Turgiele (Turgeliai)
W XV w. wzmiankowane jako Mała Marecz. Dzisiejsza nazwa pochodzi od litewskiego wyrazu “turgus”, co oznacza targ. Nazwa ta przyjęła się w użyciu, gdyż wieś otrzymała prawa na dnie targowe. W 1511 r. Wacław i Aleksander Mongirdowicze oraz Wiktor Gabriałowicz w tej wsi kościół p.w. Matki Bożej. Dwukrotnie niszczony przez pożary. W latach 1835–1837 zbudowano nowy murowany. Nosi cechy stylu klasycyzmu i neobaroku.
Nieopodal Turgiel znajdował się majątek gen. Lucjana Żeligowskiego.
Rzeczpospolita Pawłowska (Pavlovo respublika)
To fenomen w dziejach przedrozbiorowej Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Majątek należał do kanonika wileńskiego Pawła Ksawerego Brzostowskiego, który w 1769 r. swoim chłopom nadał wolność osobistą, a pańszczyznę zastąpił oczynszowaniem. Wolni chłopi utworzyli samorząd. 4 kwietnia 1791 r. została uchwalona konstytucja Rzeczpospolitej Pawłowskiej. Zatwierdzona prawnie została prze Sejm Czteroletni. To “państwo w państwie” posiadało jeszcze własną jednostkę pieniężną, straż, szkołę, skarb i herb. Istniało 25 lat do III rozbioru.
Po barokowym pałacu Brzostowskiego zachowały się tylko malownicze ruiny, które niedawno były konserwowane i teren udostępniony zwiedzającym.
Dziewieniszki (Dieveniškės)
Miasteczko jest centrum gminy wyróżniającej się na mapie Litwy, ponieważ wygięciem …. wchodzi na terytorium Białorusi. Centralnym miejscem miasteczka jest plac rynkowy. Znajduje się tam zabytkowy drewniany kościół Najświętszej Marii Panny Różańcowej z 1783 r. przebudowany w 1861 r. Pierwsza wzmianka o Dziewieniszkach pochodzi jeszcze XIV w.
Zamek w Narwiliszki (Norviliškių pilis)
Pierwsza wzmianka o folwarku Narwiliszki pochodzi z końca XVI w. Na początku XVII w. folwark nabył kupiec z Malborka Wojciech Szorc i z małżonką Dorotą z Zienowiczów wybudowali tam zamek. W 1617 r. Dorota Szorc przekazała majątek zakonnikom franciszkanom z Wilna. Mnisi natomiast zbudowali kościół oraz klasztor. Po powstaniu listopadowym władze carskie zamknęły klasztor, a w jego pomieszczeniach powstały koszary. Później służyły jako mieszkania studentkom Szkoły Rolniczej, a następnie jako plebania.
Jakiś czas był zaniedbany, ale odbudowano go nadając cechy renesansowego zamku. Obecnie działa tam hotel, restauracja, organizowane są przyjęcia, konferencje itp.
W latach 2007-2010 zamek w Narwiliszkach zasłynął dzięki festiwalowi rockowemu „Be2gether”. W międzynarodowej imprezie muzycznej co roku brało udział ponad 70 zespołów oraz wykonawców rockowych z krajów europejskich i USA
Pałac w Jaszunach (Jašiūnų dvaras)
Majątek niegdyś należał do Radziwiłłów, od których w 1811 r. nabył go Ignacy Baliński. Jego syn, znany profesor Uniwersytetu Wileńskiego Michał Baliński, zbudował tam klasycystyczna pałac wg projektu Karola Podczaszyńskiego. W pałacu często gościła intelektualna elita ówczesnego Wilna – profesorzy August Becu, Stanisław Jundziłł, Jędrzej Śniadecki, filomaci Adam Mickiewicz, Tomasz Zan, Ignacy Domeyko, Juliusz Słowacki i inni, a Jan Śniadecki, już w starszym wieku zamieszkał u Balińskich do śmierci i został pochowany na miejscowym cmentarzu. W posiadaniu rodziny Balińskich majątek był do 1939 r.
Zespół architektoniczny składa się z pałacu, oficyny, stajni, wozowni i parku. Został pięknie odnowiony, działa w nim nieduże muzeum, kawiarnia, organizowane są koncerty lub konferencje.
