(wycieczka dwudniowa)
Przejazd do Szydłowa (Šiluva)
W 1608 r. w Szydłowie się ukazała pastuszkom Matka Boska. Wówczas powiedziała do nich, że w tym miejscu niegdyś czczono Jej Syna, a dziś tutaj tylko orzą i sieją. Wieść o tym niezwykłym wydarzeniu rozeszła się po całym Szydłowie i okolicach. Dzięki objawieniu odbudowano w Szydłowie kościół i ogólnie ludność rozpoczęła z protestantyzmu powracać do wiary katolickiej, a Szydłów stał się miejscem licznych pielgrzymek.
Najwięcej pielgrzymów przybywa do Szydłowa w dniach odpustu od 8 do 15 września.
Kościół p.w. Narodzenia NMP, z obrazem św. Matki Boskiej Szydłowskiej – jeden z 3 koronowanych obrazów Matki Boski na Litwie (Żmudzkie Lourdes). Kościół stoi prawdopodobnie w miejscu pierwszej świątyni katolickiej z XV w., zburzonej w czasie szerzenia się religii kalwińskiej. W XVII w. najpierw odbudowano drewniany kościół, a w latach 1760 – 1786 murowany, w stylu barokowym, który bez większych zmian działa do dzisiaj.
Kaplica Objawienia NMP, z wmurowanym w ołtarzu kamieniem, na którym w 1608 r. ukazała się Matka Boska. Jest to pierwsze znane w Europie objawienie Najświętszej Marii Panny. Kaplicę, na miejscu starej drewnianej świątyni, zbudowano w 1924 r. Projektował architekt Antoni Wiwulski, znany również jako autor pomnika Bitwy Grunwaldzkiej w Krakowie i Trzech Krzyży w Wilnie. Tam się modlił Jan Paweł II w roku 1993.
Przed kaplicą na ogromnym placu jest ustawiony pomnik papieżowi, który całe swoje życie poświęcił Matce Bożej. Totus Tuus (cały Twój), jak to często powtarzał.
Cytowiany (Tytuvėnai)
Właściciel okolicznych dóbr Andrzej Wołłowicz, chorąży WKL i starosta żmudzki, sprowadził z Wilna w 1613 r. braci bernardynów i zbudował dla nich kościół i klasztor. Początkowo zespół architektoniczny nosił cechy gotyku i renesansu, ale w XVIII w. przebudowano w stylu baroku. Klasztor skasowała władza carska po powstaniu styczniowym, a kościół p. w. Najświętszej Marii Panny pozostał działać jako parafialny. Barokowy zespół kościelno – klasztorny należy do cennych zabytków na Litwie ze względu na wystrój wnętrza (ołtarze, obrazy, nagrobki), w dawnym klasztorze działa muzeum.
Zdjęcie.: © Agnė Jasinavičiūtė, centrum Informacji turystycznej w Kelme
Przejazd w okolice Szawli (Šiauliai)
Największe miasto na Żmudzi i czwarte pod względem mieszkańców na Litwie. Ośrodek przemysłowy, kulturalny i naukowy, jednakże bardzo ucierpiało w czasie ostatniej wojny. Od XVI do rozbiorów była tam ekonomia królewska. Prawa miejskie Szawle otrzymały w 1791 r.
Katedra św. Piotra i Pawła w Szawlach była niejednokrotnie przebudowana, zwłaszcza po II wojnie światowej, ale zachowała cechy renesansu z wysoką 70 m. dzwonnicą. Wnętrza mają styl klasycyzmu.
Góra Krzyży – to litewski symbol niezłomności wiary (w 1993 r. polową mszę św. odprawił tam św. Jan Paweł II).
Jedna z legend głosi, że w tym miejscu kiedyś była bitwa, podczas której poległo dużo żołnierzy. Najbliżsi pochowali żołnierzy i przez trzy dni i trzy noce usypywali górę. Inna legenda głosi, że ojciec, siedząc przy łóżku ciężko chorej córki, modlił się do Matki Bożej o uzdrowienie. We śnie ujrzał św. Marię, która kazała mu ustawić krzyż na wzgórzu Jurgaicziu, wtedy córka wyzdrowieje. Jeszcze mówią, że krzyże rozpoczęto ustawiać w czasie powstań antycarskich, aby upamiętnić bliskich, którzy zginęli gdzieś daleko od domu.
Dzisiaj to miejsce jest odwiedzane przez wielu ludzi, którzy przyjeżdżają, aby się tu pomodlić, pobyć w ciszy. Wielu ustawia tu krzyże z wpisaną intencją, zostawia różańce. Tu się zostawia swoje cierpienia, które się kryją pod symbolem krzyża. Od XVII w z pewnymi przerwami są stawiane krzyże, z prośbą o łaski i w podzięce za nie jest miejscem szczególnym dla mieszkańców Litwy i pielgrzymów licznie tu przybywających z całego świata. Obecnie jest tu ponad 20 tys. krzyży. Są to krzyże drewniane (niektóre z nich to prawdziwe arcydzieła), żelbetonowe, metalowe. Stoi tu także krzyż ofiarowany przez Papieża Jana Pawła II, który odwiedził Litwę w 1993 r. oraz odnowiona kaplica, w której papież odprawił mszę świętą
Rzeźbienie krzyży, unikatowe litewskie rzemiosło ludowe w 2001 r. zostało wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
Klasztor Franciszkanów przy Górze Krzyży
Klasztor zbudowano w 2000 r. w miejscu lądowania św. Jana Pawła II podczas pielgrzymki w 1993 r. To projekt architektów Angelo Polesello i Nunzio Rimmaudo. Kamień węgielny wyciosano ze skały, na której znajduje się sanktuarium i klasztor La Verna, skąd przybyli franciszkanie. Kamień poświęcił św. Jan Paweł II, a w nim ukryte są dokumenty dotyczące założenia klasztoru.
Klasztor składa się z kilku cel, kaplicy i biblioteki. Kaplicę zdobią witraże przedstawiające wydarzenia z historii zakonu, a płaskorzeźby ołtarza ukazują powiązania La Verny z Górą Krzyży. W La Vernie św. Franciszek otrzymał dar stygmatów
Przejazd do Worń (Varniai)
Wornie znane są od XIV w, początkowe nazywane były Miednikami. W XV – XIX w. były stolicą biskupstwa żmudzkiego. Zachował się barokowy kościół pokatedralny św. Piotra i św. Pawła, zbudowany w miejscu wcześniejszych świątyń, wystawiony przez biskupa Kazimierza Paca w 1691, w XIX wieku przebudowany. W podziemiach groby 13 biskupów żmudzkich.
zdjęcie: AndriusNemeika
Przejazd do Telsz (Telšiai)
Telsze uznaje się za symboliczną stolicę Żmudzi. Katedra św. Antoniego zbudowano w 1791 r., nosi cechy późnego baroku oraz klasycyzmu. Miedziane drzwi do katedry zdobią sceny z historii Żmudzi. W krypcie i kaplicy znajdują się szczątki 6 biskupów. Warto jeszcze zwiedzić kościół Wniebowzięcia NMP (z 1867 r.), cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy oraz pospacerować uliczkami tego miasta.
Do rozwoju Telsz i Żmudzi dużo przyczynił się magnat litewski Paweł Sapieha. Z jego inicjatywy w 1624 r. został założony klasztor bernardynów, mury dawnego klasztoru zachowały się do dziś. W Telszach mieszkali bracia Gabriel Narutowicz – pierwszy prezydent Polski i Stanisław Narutowicz – sygnatariusz Aktu Niepodległości Litwy, a także inżynier i wynalazca Władysław Trybliński.
E. Levin zdjęcie
Przejazd do Kalwarii Żmudzkiej (Žemaičių Kalvarija)
Kalwaria Żmudzka jest niedużym miasteczkiem, ale ważnym ośrodkiem pielgrzymowania. W tej Żmudzkiej krainie pierwszy kościół został zbudowany w 1593 r. Następnie w 1619 r. na górze Św. Jana był zbudowany inny kościół pod wezwaniem Św. Jana Chrzciciela, a w 1622 r. była założona parafia. Biskup żmudzki Jerzy Tyszkiewicz w 1637 r. do Gardai (którą później nazwano Kalwarią Żmudzką) zaprosił dominikanów, którym zbudował domy i podarował ziemię. Na zlecenie biskupa dominikanie założyli Drogę Krzyżową. W 1639 r. były zbudowane kapliczki. To tutaj właśnie znajduje się dominikański typ kalwarii mieszczący dwadzieścia stacji. Były to pierwsze Kalwarie w Wielkim Księstwie Litewskim.
Od połowy XVII w. Kalwaria zaczęła słynąć cudownym obrazem Najświętszej Maryi Panny z Dzieciątkiem. Cudowny obraz został przywieziony z Rzymu w 1643 r. przez dominikanina Piotra Pugaczewskiego i zawieszony w bocznym ołtarzu kościoła. O cudowności obrazu potwierdzają vota, których w Bazylice jest ponad 150.
Odpusty rozpoczynają się 2 lipca i trwają 10 dni. Obecnie na 7 wzgórzach znajduje się 19 kaplic, zaś cała trasa liczy około 7 km. Łaski i cuda, których w tym miejscu doznają pielgrzymi zostały potwierdzone w XIX w. przez komisję kościelną.
